Uproszczenie przepisów czy atak na przedsiębiorców? Kolejne obostrzenia kontroli podatkowej

Przedstawiona przez Ministerstwo Finansów nowelizacja ustawy o Ordynacji podatkowej zawiera niewiele zmian upraszczających, większość proponowanych regulacji zwiększa zakres odpowiedzialności podatników, zmniejsza ich prawa i wzmacnia organy skarbowe.

Zgodnie z uzasadnieniem Ministerstwa Finansów celem nowelizacji miało być: „uproszczenie procedur podatkowych, zwiększenie efektywności działania organów podatkowych, poprawa relacji między podatnikami i organami podatkowymi oraz doprecyzowanie przepisów, których stosowanie budzi wątpliwości”. Tymczasem, jak podkreśla Przewodniczący Komisji Podatkowej BCC Adam Mariański - Projekt Ministerstwa Finansów - to kolejne zwiększenie uprawnień organów skarbowych kosztem prawa podatników. Nowelizacja zawiera mało istotne uproszczenia, a w rzeczywistości prowadzi do zwiększenia represyjności aparatu skarbowego. Z tych względów projekt powinien natychmiast być wycofany z dalszego procedowania.

Zdaniem eksperta BCC - warto zwrócić szczególną uwagę na dwie proponowane zmiany dotyczące przedawnienia oraz sposobu prowadzenia procedur kontrolnych. W zakresie przedawnienia projekt nie rozwiązuje problemu represyjności organów skarbowych, spowodowanej głównie ich własnym niedbalstwem.

Fiskus robi coraz mniej kontroli podatkowych. Spadek rok do roku jest aż 29-procentowy [DANE MF]

Według danych pochodzących z resortu finansów, w ub.r. wszczęto ponad 12 tys. kontroli podatkowych, czyli o prawie 29% mniej niż rok wcześniej. Blisko 98 proc. z nich kończy stwierdzeniem nieprawidłowości. Patrząc na zestawienia dotyczące 2023 roku, widzimy, że uszczuplenia wyniosły prawie 2 mld zł.

Do wielu lat organy skarbowe, w sytuacji gdy prowadzą niedbale postępowanie kontrolne lub podatkowe i zbliża się termin przedawnienia zobowiązania podatkowego, wszczynają postępowanie karno-skarbowe, celem zawieszenia biegu terminu przedawnienia. Uchwała 7 sędziów NSA z 24 maja 2021r. (sygn. akt I FPS 1/21), wskazywała na możliwość badania przez sądy administracyjne - czy postępowanie karne nie zostało wszczęte instrumentalnie, właśnie w celu zawieszenia terminu przedawnienia.

Organy skarbowe „dostosowały” się do nowej rzeczywistości i wszczynają postępowania    do 6 miesięcy przed upływem terminu przedawnienia, przesłuchują świadków i gromadzą dowody, nawet w sytuacji gdy w postępowaniu podatkowym brak takiej aktywności organów skarbowych. Ma to wykazać brak pozorności tego postępowania karnego. Przedstawiony projekt nie uchyla powyższych regulacji, a tym samym legitymizuje niedopuszczalną w państwie prawa praktykę organów skarbowych. Co więcej, wprowadza nową przesłankę zawieszenia biegu terminu przedawnienia. W przypadku wszczęcia kontroli celno-skarbowej termin ten ulega automatycznie zawieszeniu do dnia jej zakończenia, czyli pozwala prowadzić postępowanie przez wiele lat. - To już jest przykład na to, komu służy przedłożony projekt, co jest oczywiście sprzeczne z przedłożonym uzasadnieniem - podkreśla Adam Mariański, ekspert BCC.

Drugim zagadnieniem, na które według eksperta BCC warto zwrócić uwagę, jest zmiana procedur kontrolnych. Co do zasady, kontrole będą prowadziły wyłącznie urzędy celno-skarbowe, a urzędy skarbowe nie będą mogły prowadzić kontroli podatkowych. - Tak można tylko twierdzić na podstawie uzasadnienia projektu. W rzeczywistości projekt sankcjonuje nielegalne praktyki prowadzenia przez urzędy skarbowe kontroli w ramach czynności sprawdzających. Tymczasem czynności te służą wyłącznie sprawdzeniu poprawnej formalności dokumentów oraz rozliczeń podatkowych, a nie gromadzeniu dowodów. - zauważa ekspert BCC. W założeniach projektu organy podatkowe nie tylko będą mogły podejmować dotychczasowe czynności zgodnie z prawem, ale zostanie znacząco rozszerzony zakres gromadzonych dowodów (np. przesłuchanie świadków). Należy pamiętać, że czynności sprawdzające to tryb uproszczony, który nie zapewnia należytej ochrony praw podatnika. Urzędnik skarbowy będzie miał nieograniczony dostęp do informacji prywatnych podatnika, będzie mógł żądać odpowiedzi na każde wezwanie, bez konieczności wszczynania postępowania kontrolnego lub podatkowego. Jednocześnie czas prowadzenia takich czynności, w przeciwieństwie do kontroli podatkowej, jest nieograniczony w czasie.

W 2023 roku kwota wstrzymanych zasiłków chorobowych poszła w górę o ponad 33 proc. r/r

Jak wynika z danych ZUS-u, w ub.r. przeprowadzono o ponad 7% więcej kontroli osób posiadających zaświadczenie o czasowej niezdolności do pracy niż w 2022 r. Z kolei o przeszło 21% wzrosła rdr. liczba wydanych zaświadczeń o skróceniu zasiłku chorobowego.

- Tym samym nowa forma kontrolowania podatników zostanie wyjęta spod jakichkolwiek ograniczeń (np. z ustawy Prawo przedsiębiorców) i będzie pozwalała na dowolne prowadzenie czynności kontrolnych w stosunku do podatnika. Widać, że każdy projekt napisany przez urzędników, jest tworzony dla ich potrzeb, a nie dla ochrony podatników przed represyjnym systemem skarbowym - podsumowuje Adam Mariański, ekspert BCC.

Zdaniem Adama Mariańskiego należy wycofać projekt z dalszego procedowania i warto wrócić do projektu, przygotowanego wiele lat temu, przez komisję pod kierunkiem prof. Lenarda Etela.

Źródło: Business Centre Club