BADANIE: Wśród Polaków nie widać entuzjazmu do wprowadzania zmian w tak zwanym „Podatku Belki”

Jak pokazują najnowsze badania, wśród Polaków nie widać entuzjazmu do wprowadzania zmian w tak zwanym „Podatku Belki”. Wyraźnie pokazały to analizy przeprowadzone przez Instytut Finansów.

Opodatkowanie przychodów z kapitałów pieniężnych zostało wprowadzone ustawą z dnia 21 listopada 2001 roku. Od tamtego czasu tak zwany „Podatek Belki” stanowi jedno z istotnych źródeł dochodów budżetu państwa. W latach 2005-2021 średnioroczny wpływ budżetowy z tytułu tego podatku pozostawał na poziomie 3,4 mld zł. Od 2016 roku stanowił on nieco mniej,  niż 1% ogółu dochodów budżetowych.

W ostatnim czasie w dyskursie publicznym, w tym w mediach, pojawiały się przekazy wskazujące na potencjalne zmiany w opodatkowaniu przychodów z kapitałów pieniężnych. W rozmaitych analizach i informacjach przewijała się propozycja podwyższenia stawki podatkowej z obecnych 19% do 20% wraz z wprowadzeniem kwoty wolnej od podatku (do 10 tys. zł dochodu). Departament Podatków Dochodowych Ministerstwa Finansów w 2023 roku wskazywał jednak, że potencjalne zmiany w podatku są dopiero na etapie analiz i roboczych konsultacji, a tym samym wszelkie pojawiające się w mediach koncepcje stanowią na razie tylko i wyłącznie spekulacje.

Podatek od dochodów z kapitałów pieniężnych od lat budzi emocje wśród Polaków. Obserwując rozwój dyskursu publicznego na ten temat, jako Instytut Finansów postanowiliśmy zbadać nastroje obywateli względem czysto hipotetycznych korekt w „Podatku Belki”. Zapytać ich, czy chcieliby zmian. Przyjrzeliśmy się przede wszystkim postulowanej w ostatnim czasie w mediach koncepcji podwyżki podatku o jeden punkt procentowy wraz z wprowadzeniem progresji podatkowej – tłumaczy Łukasz Chrobak, Dyrektor Instytutu Finansów.

Fiskus robi coraz mniej kontroli podatkowych. Spadek rok do roku jest aż 29-procentowy [DANE MF]

Według danych pochodzących z resortu finansów, w ub.r. wszczęto ponad 12 tys. kontroli podatkowych, czyli o prawie 29% mniej niż rok wcześniej. Blisko 98 proc. z nich kończy stwierdzeniem nieprawidłowości. Patrząc na zestawienia dotyczące 2023 roku, widzimy, że uszczuplenia wyniosły prawie 2 mld zł.

Co tym samym sądzą Polacy o teoretycznym rozwiązaniu zakładającym podwyżkę podatku i wprowadzenie kwoty wolnej? Z badań wynika, iż społeczeństwo nie podchodzi do tego pomysłu entuzjastycznie. Jedynie 5% respondentów określiło opisane wyżej rozwiązanie jako zdecydowanie pozytywne. Kolejne 9% oceniło ten pomysł raczej pozytywnie. Raczej negatywnie na koncepcję podwyższenia podatku do 20% zareagowało 19% ankietowanych, a zdecydowanie negatywnie – 23%.

Tym samym aż 43% respondentów było przeciwnych temu hipotetycznemu rozwiązaniu. W badaniu Instytut Finansów podjął także kwestię dochodów Polaków i korelacji zarobków ze zdaniem na temat zmian w podatku.

Najbardziej pozytywnie zaproponowane rozwiązanie oceniły osoby zarabiające pomiędzy 3, a 5 tys. zł brutto miesięcznie. Jednak do oszczędzania lub inwestowania rozwiązanie to zachęciłoby w największym stopniu Polaków o indywidualnych dochodach miesięcznych brutto pomiędzy 7, a 10 tys. zł. – 31% wskazań. Można przypuszczać, że właśnie ta ostatnia grupa ma już możliwość oszczędzania i ich przychody z oszczędności mieszczą się w rozważanej kwocie wolnej od podatku, zatem rozwiązanie to byłoby korzystne dla ich budżetów domowych – komentuje dr Katarzyna Obłąkowska, kierownik Zespołu Analiz Behawioralnych i Badań Społecznych Instytutu Finansów oraz współautorka badania.

[ANALIZA] Kolejny miesiąc z rzędu spada dynamika wzrostu cen w sklepach. Jednak trend może się odwrócić

Dynamika wzrostu cen nadal spada. Obecnie w sklepach jest już tylko o ponad 2% drożej niż rok temu. W czołówce najszybciej drożejących kategorii są dodatki spożywcze, chemia gospodarcza, słodycze i desery, a także środki higieny osobistej.

Autorzy badania zauważają też, że jedynie 20% respondentów zadeklarowało, że zmiana podatku od zysków kapitałowych zachęciłaby ich do większego zaangażowania w inwestowanie. Największy entuzjazm względem potencjalnego zwiększenia inwestycji wyrażały osoby o dochodach w przedziale 7-10 tys. zł brutto (31 % badanych).

Można przypuszczać, że wskazana grupa, wziąwszy pod uwagę dochody, ma możliwość oszczędzania. Co więcej, ich potencjalne przychody mieściłyby się w ramach kwoty wolnej od podatku przy potencjalnym rozwiązaniu, o które pytaliśmy respondentów – dodaje dr Katarzyna Obłąkowska.

Badanie Instytutu Finansów przeprowadzone zostało metodą CATI oraz CAPI na ogólnopolskiej próbie reprezentatywnej Polaków w wieku 15+.

Źródło: Instytut Finansów