Prognozy na 2025 rok: wzrośnie czujność konsumentów, którzy nie będą chcieli dać się oszukać

Cyberprzestępcy chętnie korzystają z najnowszych zdobyczy technologii. Niestety robią to, by jeszcze skuteczniej nami manipulować. Nie ma wątpliwości, że w 2025 roku zaskoczą użytkowników smartfonów i mediów społecznościowych kolejnym rodzajem oszustwa. Czujni muszą być też wszyscy korzystający z bankowości elektronicznej, klienci sklepów internetowych oraz kupujący towary lub usługi z przedpłatą. Nie można jednak zapominać, że Internet to również miejsce wielu uczciwie działających przedsiębiorców. A ci w świecie deepfake’ów i fałszywych stron muszą zdwoić wysiłki, by utrzymać zaufanie klientów i swoją dobrą reputację. 

W 2025 roku eksperci prognozują stabilizację zarówno liczby dłużników, jak i kwoty zadłużenia. Podobnie z upadłościami konsumenckimi.

– Kwota zadłużenia będzie się zmieniać, bo jedni dłużnicy spłacają długi i znikają z KRD, inni są wpisywani, ale linia trendu będzie przebiegać w okolicach 44,5 miliarda złotych. Tak zresztą jest już od dwóch lat i zakładamy, że tak będzie w 2025 roku. Prognozowany wzrost gospodarczy, napływ kolejnych środków z KPO i planowane w związku z tym inwestycje, niż demograficzny, słabnąca w drugiej połowie roku inflacja, to wszystko powinno sprawić, że kondycja finansowa konsumentów będzie na tyle dobra, że nie przewidujemy znaczących wzrostów zadłużenia. Będzie pewnie ono rosło początkowo w pierwszym półroczu, ale w drugim zmaleje – przewiduje Adam Łącki, prezes Zarządu Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji Gospodarczej.

Ustabilizuje się również liczba upadłości konsumenckich. W 2024 roku było ich o 187 więcej niż w 2023 roku (21 tys.) i taki niewielki wzrost prognozowany jest też w 2025 roku. Tu warto przypomnieć, że upadłość najczęściej następuje po 2-3 latach od pojawienia się kłopotów finansowych. Tegoroczne upadłości to zatem efekt kłopotów tych konsumentów, w których uderzyło podniesienie stóp procentowych na skutek inflacji.

Phishing, vishing, spoofing, deepfake – czym zaskoczą nas hakerzy

Tylko do końca września 2024 roku CERT Polska odnotował ponad 80 tys. zgłoszeń ataków hakerskich. To niemal tyle samo, ile w całym 2023 roku. Skala cyberzagrożeń będzie więc nadal rosnąć także w 2025 roku.

Obecnie najczęściej stosowaną metodą przez cyberprzestępców pozostaje phishing, czyli podszywanie się pod zaufane osoby lub instytucje za pośrednictwem wysyłania fałszywych e-maili czy SMS-ów. Jednak coraz częściej hakerzy wykorzystują również vishing. Oszustwo polega na kontakcie telefonicznym za pomocą tzw. spoofingu, który umożliwia podszycie się pod dowolny numer telefonu. Wyniki najnowszego badania serwisu ChronPESEL.pl i Krajowego Rejestru Długów pokazują, że 37 proc. Polaków, którzy mieli bezpośrednio do czynienia z wyłudzeniem danych osobowych lub jego próbą, doświadczyło tego przez telefon. 

2025 rok będzie trudny dla rolników. Kredyty nie będą ich jedynym problemem. Idzie fala nowych wyzwań

Eksperci analizując aktualną sytuację rolników prognozują, że w 2025 roku zadłużenie tej grupy będzie rosło. I może być gorzej niż rok temu. Do tego rolnicy wciąż boją się ryzyka kredytowego. Widać, że w tej kwestii są bardzo ostrożni i zaciągają coraz mniej zobowiązań.

– Dotychczas cyberprzestępcy najczęściej wykorzystywali vishing do podszywania się pod pracowników infolinii banków, instytucji państwowych lub organów ścigania. Dla zwiększenia wiarygodności używali również spoofingu, który pozwala dzwoniącemu za pomocą często ogólnodostępnych w Internecie narzędzi, podszyć się pod dowolnie wybrany numer telefonu. W ten sposób chcieli przekonać rozmówców do udostępnienia danych osobowych czy loginów do bankowości internetowej –  ostrzega Bartłomiej Drozd, ekspert serwisu ChronPESEL.pl.

Jednak obecnie hakerzy są jeszcze bardziej zuchwali. Coraz częściej stosują tzw. deepfake, czyli tworzą za pomocą sztucznej inteligencji fałszywe obrazy, filmy czy dźwięki. Następnie wykorzystują fakt, że wiele osób publikuje na swoich profilach w mediach społecznościowych nie tylko zdjęcia, lecz także nagrania wideo z głosem. 

– Cyberprzestępcy przy pomocy sztucznej inteligencji potrafią stworzyć głos bota, który w bardzo realistyczny sposób może udawać członka najbliższej rodziny lub przyjaciela, będącego w trudnej sytuacji i potrzebującego pieniędzy. Do tego wystarczy im nawet kilkusekundowe nagranie pochodzące z mediów społecznościowych, a następnie zastosowanie nowoczesnych technologii przetwarzania dźwięku. Aby skutecznie uchronić się przed takimi zagrożeniami, należy systematycznie zwiększać poziom swojej wiedzy w dziedzinie cyberbezpieczeństwa. Niestety, jak wynika z naszego badania, ponad połowa respondentów aktywnie poszukuje informacji na ten temat rzadko lub wcale – dodaje Bartłomiej Drozd.

Zaufanie klientów świętym Graalem współczesnego handlu

Najlepszą bronią współczesnego klienta, by nie dać się oszukać, jest więc wzmożona czujność: nieklikanie w podejrzane linki, instalowanie oprogramowania antywirusowego, blokowanie wyskakujących okienek, nieodbieranie połączeń telefonicznych z dziwnych numerów. Ale ten rosnący brak zaufania w Internecie, który przede wszystkim ma na celu chronić przed wyłudzeniami, może mieć w 2025 roku negatywne konsekwencje dla rzetelnych przedsiębiorców, którzy uczciwie prowadzą swoje firmy i z najwyższą starannością dbają o jakość obsługi. 

– Paradoksalnie, uczciwi przedsiębiorcy będą musieli w 2025 roku zdwoić swoje wysiłki, aby wyróżnić się w sieci pełnej deepfake'ów i fałszywych stron, i wykazać, że działają zgodnie z zasadami etyki. Zaufanie klientów stało się współczesnym świętym Graalem, który pragną zdobyć wszyscy handlujący w sieci. Jak jednak dowieść swojej uczciwości i czystych intencji? Pomocne mogą być: przejrzysta strona internetowa zawierająca pełne i kompletne dane kontaktowe, szyfrowanie https, pozytywne opinie oraz najwyższy standard obsługi. Aby wyróżnić się spośród innych firm, warto również uzyskać Certyfikat Rzetelności, który jest jedynym na rynku dowodem terminowego regulowania zobowiązań i braku zadłużenia w Krajowym Rejestrze Długów. Nie każda firma może zdobyć to wyróżnienie, obecnie legitymuje się nim ponad 40 tysięcy firm w całej Polsce – mówi Sandra Czerwińska, ekspertka Rzetelnej Firmy i dodaje: – Nie można również zapominać o sile rekomendacji. Opinie przyjaciół, rodziny i najbliższych mogą stanowić cenne źródło wiedzy o danej firmie, zwłaszcza jeśli są poparte konkretnym doświadczeniem zakupowym. 

Social media najmniej wiarygodnym źródłem opinii o firmach 

Potwierdzają to wyniki badania „Jak kupują Polacy”, zrealizowanego na zlecenie Kaczmarski Group przez IMAS International w drugiej połowie 2024 r. na reprezentatywnej grupie 1065 konsumentów, którzy w minionych 12 miesiącach kupili produkty lub usługi płatne z góry bądź wymagające wpłaty zaliczki w sklepie, którego wcześniej nie znali. Okazuje się, że nasi rodacy nie robią zakupów w ciemno. 85 proc. z nich sprawdziło sprzedawcę przed podjęciem decyzji zakupowej. Najczęściej (61 proc.) sprawdzali opinie w Google, ale też na platformach zakupowych (Allegro, OLX) – 56 proc. Nieco mniej (44 proc.) sprawdzało, jakie informacje na temat danego sklepu czy firmy pojawiały się w sieci po wpisaniu nazwy w wyszukiwarce internetowej. Natomiast co 10. sprawdził daną firmę w biurach informacji gospodarczej (czyli np. w KRD). 

D. Radkiewicz: Branża retailowa napędza wzrost najmu zwrotnego

Retail oraz FMCG coraz odważniej korzystają z najmu zwrotnego. Na rynku widać wiele ciekawych przykładów. Wygląda też na to, że rynek idzie na nowy rekord. Wzrosty w 2025 r. mogą być dwucyfrowe, głównie dzięki ww. branży.

Zwracali oni przede wszystkim uwagę na ocenę wystawioną przez klientów (70 proc.), a także czy firma lub sklep podaje adres i kontakt do siebie (60 proc.) oraz jak długo działa na rynku (38 proc.). Co czwarty sprawdzał, czy posiada certyfikaty rzetelności (22 proc.).

Jednocześnie w odpowiedzi na pytanie „Jak oceniasz wiarygodność poszczególnych źródeł opinii o firmach”, najwięcej, ponad 80 proc. respondentów za najbardziej wiarygodne uznaje KRS oraz biura informacji gospodarczej (czyli np. Krajowy Rejestr Długów). Najbardziej niewiarygodne (18 proc. wskazań) są z kolei social media (np. Instagram i Facebook). 

– Najwyraźniej dorośli konsumenci zdają sobie sprawę, że media społecznościowe nie są wiarygodnym źródłem informacji o firmach czy sklepach. Znacznie bardziej zaufane są różnego rodzaju rejestry. Na przykład z Krajowego Rejestru Długów korzysta 1,1 miliona klientów, którzy każdego roku pobierają z niego kilkadziesiąt milionów raportów. Ale źródeł wiedzy może być wiele i z każdym rokiem ich liczba będzie rosnąć. Dla konsumentów ważne jest jednak to, by umieli ocenić ich przydatność, a korzystając z nich, nie zatracili własnej umiejętności trzeźwej oceny sytuacji. Tego wszystkim nam życzę w 2025 roku – podsumowuje Sandra Czerwińska.

***

Badanie „Jak kupują Polacy” zostało zrealizowane na zlecenie Kaczmarski Group metodą wywiadów internetowych (CAWI) przeprowadzonych przez IMAS International w drugiej połowie 2024 r. W badaniu wzięła udział reprezentatywna grupa 1065 dorosłych Polaków w wieku 18-74 lata. 

Badanie na zlecenie serwisu ChronPESEL.pl i Krajowego Rejestru Długów „Cyberbezpieczeństwo i ochrona danych osobowych w Internecie” zostało przeprowadzone w listopadzie 2024 roku metodą CAWI na reprezentatywnej grupie 1500 dorosłych Polaków przez IMAS International.

Źródło: Krajowy Rejestr Długów (KRD), Kaczmarski Group