W ub.r. fiskus wszczął ponad 9 tys. kontroli podatkowych. Spadek rdr. wyniósł blisko 24 proc. [DANE MF]

W 2024 roku liczba rozpoczętych kontroli podatkowych spadła o blisko 24% w porównaniu z rokiem wcześniejszym. Jak przekonują znawcy tematu, skarbówka ma coraz doskonalsze narzędzia do typowania podatników, którzy mogli naruszyć prawo. Jednocześnie eksperci zwracają uwagę na braki kadrowe w organach skarbowych. Spośród tego typu działań zakończonych w ubiegłym roku, w ponad 98% stwierdzono nieprawidłowości. Wówczas uszczuplenia wyniosły prawie 1,7 mld zł, a pokontrolne wpłaty – ponad 587 mln zł. 

Mniej kontroli 

Jak wynika z danych Ministerstwa Finansów, w 2024 roku wszczęto 9,3 tys. kontroli podatkowych. To o 23,6% mniej niż w 2023 roku, kiedy zainicjowano ich 12,1 tys. Natomiast porównując dane za ubiegły rok z tymi z 2022 roku, widać spadek o 45,7% – wtedy rozpoczęto 17,1 tys. tego typu działań. 

– Do tych spadków rdr. przyczynia się fakt, że skarbówka ma coraz lepsze narzędzia do weryfikowania przedsiębiorców, w tym STIR czy JPK. One pozwalają zdecydowanie precyzyjniej weryfikować na podstawie analiz Ministerstwa Finansów, a następnie typować podmioty które mogły złamać prawo podatkowe. Ponadto, wzrasta świadomość podatników w zakresie obowiązujących regulacji. Oni chcą się szkolić, ponieważ przepisy często są modyfikowane – komentuje Marcin Otręba, doradca podatkowy i wykładowca Uniwersytetu WSB Merito we Wrocławiu. 

Natomiast jak podkreśla radca prawny i doradca podatkowy Marek Niczyporuk z kancelarii Ars Aequi, powyższe dane dotyczą kontroli wszczynanych przez KAS. Nie odnoszą się więc do ustaleń mających charakter ostateczny i prawomocny. Ekspert dodaje, że w większości przypadków przeprowadzane są kontrole celowane. Ponadto spadek rdr. nie jest zaskakujący również ze względu na braki kadrowe, na które cierpią organy skarbowe. 

– Bardzo często, już na etapie rozpoczęcia kontroli, organ ma szerokie rozeznanie w stanie faktycznym na podstawie danych, które podatnik złożył. A obowiązki sprawozdawcze rozszerzają się z roku na rok. Podatnicy muszą raportować niektóre informacje w ramach różnych formularzy nawet kilkukrotnie. Dzięki odpowiednim narzędziom i selekcji danych, organy zyskują możliwość skuteczniejszego typowania do kontroli – zaznacza Agnieszka Wnuk, partner w firmie doradczej Quidea i ekspertka BCC.

[DANE MF] Skarbówka w 2024 r. wykryła blisko 292 tys. lewych faktur. Wzrost rok do roku wynosi ponad 130 proc.

W 2024 roku liczba wykrytych fikcyjnych faktur była najwyższa od 2018 roku, wzrosła rdr. o przeszło 130%. Do tego fiskus wykrył tego typu dokumentów na kwotę ponad 8,7 mld zł. To o przeszło 51 proc. więcej niż rok wcześniej.

Więcej nieprawidłowości 

W ub.r. zakończono 9,8 tys. kontroli podatkowych. To o 24,5% mniej niż w 2023 roku, kiedy takich działań było 13 tys. Marcin Otręba przyznaje, że bierze czynny udział w takich działaniach jako pełnomocnik. Zdaniem eksperta, kontrole podatkowe są przewlekle. Wykładowca Uniwersytetu WSB Merito we Wrocławiu przekonuje również, że świadomość przepisów przez pełnomocników nie pozwala na szybkie zakończenie takich działań ze względu na skomplikowany charakter postępowań oraz konieczność wyjaśnienia stanu faktycznego.

– Przepisy określają, jak długo powinna trwać kontrola przedsiębiorcy. Jednak limity te dotyczą czynności prowadzonych w przedsiębiorstwie, u danego podatnika. Jeśli zatem urzędnicy zajmują się tymi kwestiami w urzędzie, to nie ma tych obostrzeń. Zdarzało się, że reprezentowałem klientów w kontrolach trwających powyżej dwunastu miesięcy i nie były to przypadki odosobnione – dodaje mec. Niczyporuk.

Z kolei Agnieszka Wnuk podkreśla, że długość kontroli podatkowej zależy nie tylko od obciążenia danego urzędu, ale również od proaktywnego zaangażowania oraz przygotowania podatnika. W toku takiego działania organy wzywają go do przedkładania określonych dokumentów i informacji. Od tego, jaka będzie odpowiedź, w istotnej mierze zależy nie tylko czas trwania, ale też nierzadko rezultat kontroli. Natomiast według danych resortu, spośród kontroli podatkowych zakończonych w 2024 roku 9,6 tys. wykazało nieprawidłowości (98,1% zakończonych kontroli). W 2023 roku było to 12,7 tys. (97,6%). 

– Myślę, że chyba już minęły czasy, w których kontroler szedł do przedsiębiorcy z założeniem wykrycia jakiejkolwiek nieprawidłowości. Teraz, wchodząc do danej firmy, wie, co tam jest niezgodnego z prawem. Wygląda to inaczej niż kiedyś, przede wszystkim ze względu na dokładniejsze typowanie. Zdarza się też, że organ wszczyna postępowanie kontrolne i daje szansę przedsiębiorcy. W ten sposób sygnalizuje mu, że wie o nieprawidłowościach. Jeśli podatnik je skoryguje, to nie będzie dalszego poszukiwania – mówi ekspert z WSB Merito.

[Przedświąteczne prognozy] Eksperci nie mają złudzeń. W kwietniu ceny jaj wzrosną o 10-15% rdr.

Zarówno w styczniu, jak i w lutym ceny jaj wzrosły rdr. dwucyfrowo. Wstępne wyniki z marca też na to wskazują i świadczą o tym, że produkt coraz bardziej drożeje. W tym miesiącu jajko w sklepie kosztowało średnio już nieco ponad złotówkę.

Uszczuplenia i wpłaty

Z danych resortu wynika, że w 2024 roku uszczuplenia wyniosły 1,693 mld zł. To o 13,6% mniej niż w 2023 roku, kiedy było to 1,959 mld zł. W opinii Agnieszki Wnuk, różnica rdr. wynika najprawdopodobniej ze zmniejszenia liczby zakończonych kontroli.

– W skali budżetu nie jest to duża zmiana rdr. Natomiast znaczenie może mieć metodologia prowadzonych kontroli podatkowych. Wystarczy spojrzeć na kwestie dotyczące zwrotu podatku VAT. Zdarza się, że kontrola wykazuje nieprawidłowości w tym zakresie, więc podatnik ma oddać otrzymane wcześniej środki. Niekiedy zwrot jest zatrzymywany przez organy podatkowe do czasu zakończenia kontroli podatkowej. Następnie oddawana jest tylko część, która faktycznie przysługuje podatnikowi – analizuje Marcin Otręba.

W ubiegłym roku pokontrolne wpłaty wyniosły 587,4 mln zł. To o 27,4% mniej niż w 2023 roku, kiedy było to 808,8 mln zł. Zdaniem mec. Marka Niczyporuka, najprostsze wytłumaczenie jest takie, że mniej wszczynanych kontroli podatkowych powoduje słabsze wpływy. W opinii eksperta, potrzeba uszczegółowienia informacji, żeby odnieść się do tych danych. Przykładowo warto wiedzieć, czy to są wpłaty dobrowolne, czy ściągane w egzekucji i czy dotyczą kontroli zakończonych w danym roku, czy wszystkich kontroli, to jest także tych zakończonych w poprzednich latach.

– Wpływ na niższą kwotę rdr. mogą mieć nierzetelni podatnicy wystawiający tzw. puste faktury. Oni ukrywają swój majątek. Oficjalnie go nie mają i nie mogą oddać budżetowi państwa podatku, który uzyskali niezgodnie z prawem. To też może oznaczać, że jest coraz więcej tzw. przestępstw karuzelowych, gdzie wystawiane są fikcyjne faktury. System musi wyeliminować takie podmioty i dostrzegam, że coraz więcej kontroli podatkowych skupia się właśnie na tym aspekcie – podsumowuje ekspert z Uniwersytetu WSB Merito we Wrocławiu.